Sunday 11 September 2011

भोजपुरी लोक गितन में जन्मोत्सव

भोजपुरी माटी के खुशबु भोजपुरी लोक गितन में पिरो-पिरो के भारल पुरल रहेला ! एकर रस-गन्ध मन के मोह लेला ! भोजपुरिया संस्कार के झलक भी भोज्पुरी लोक गितन के माध्यम से देखे आ सुने के मिलेला !  
Bhojapuree maatee ke khushaboo bhojapuree loka geetana me^ piro-piro ke bharala rahelaa ! ekara rasa gandha mana ke moha lelaa 1 bhojpuriyaa sanskaara ke jhalaka bhee bhojpuree loka gitana ke maadhyama se dekhe aa sun eke milelaa ! hamanee ke bhojpuriyaa saamaaja me aama aadamee ke dila ke aavaja svarabadha ho ke oTha para fuTelaa ta u ego geeta ke roopa lela ! javanaa ke loka geeta kaha ke sambodhita kaeela jaalaa !
Haamaaraa khyaala se loka geeta ke janama aadamee ke janame ke saa^the ho gaila rahe ! kahe ki aadamee jaba kafee khusha bhaa gama me^ holaa ta okaraa moo^ha se dila ke aavaaz nkalelaa ! aa e ohu gharee hota hoe ! e alaga baata baa ki oha gharee ke geeta likhita roopa me bahuta kama upalabdha baa ! kaahe ki oha gharee log gaa tad eta rahe baakira lika naa paavata rahe !
bhojapuree loka gitana me^ kaego vibheda holaa !   eme faaga, chaetaa, baarahamaasaa, sansakaara geeta, shrama geeta aadi baate !
          hama ejaga chaarchaa karaba bhojapuree lika geetana me^ janmotsava ke ! sanskaar gitana ke antargata aneka tare ke geeta aavela ! ekare antargata janmotsava bhee aavelaa !
          janmotsava ke matalaba bhaeela putra janama ke avasara para javana utsava maanaavala jaalaa ! putra janama ke avasara para maaee baapa ke saathe saathe puraa parivaara ke khushee dekhala banelaa ! eha avasara para loga kaee taraha ke karyakrama ke aayojana kaeela jaalaa !
hama ejaga janmotsava ke samaya gave vaalaa geeta aa bhojapuriyaa saamaaja me ketanaa tare ke rashma ke charchaa karaba ! javana nimnavata holaa –
1                   sohara – putra janama ke avasara para gaave vaalaa geeta ke sohara kahala jaalaa ! sohilaa athavaa mangala geeta ke abhiyaana ehee geeta se holaa ! putra janama ke avasara para eha geeta ke gaavala jaala ! kahala gaeela baa –
“ baajelaa aananda badhaavaa, mahala uthe sohara ho “
          ekaraa sambandha me tulasee daasa jee bhee raamacharita maanasa me likhale banee^ -
          “ gaavahi^ mangala manju baanee,
          suni kalakha kala ke laajaanee ! “
putra janama naa bhaeelaa se mahataaree dravita bhaava se kahelee –
“ jaisana bana ke koeliyaa bane-bane kuhuke le ho,
e raamaa oise jiyaaraa haamaara kuhukelaa
ego baalaka binoo ho ! “
sohara ke pradhaana vishaya prema ha, eha me^ stree ke purusha se rati kriyaa, garbhaadhaana, prasava piraa, daee ke bolavala aa putra janama aavala jaalaa ! ego sohara geeta me kahala baa –
“ kaparaa ta hamaro tanakelaa, odaraa chilakelaa e,
Raajaa duniyaa bhaile^ anasuna kavana kahee^ kusala e ! “
Sohara ke baad aavelaa khelaavanaa geeta ke ! ee geeta bhee sohara ke saamaana putra janama ke sukhada avasara para gaavala jaalaa ! parantu sohara se eme kuchha bhinnataa baa ! sohara me visheSha karake putra janama ke purva peeThika ke varNana rahelaa ! baakira khelaavanaa gitana me^ uttara peeThikaa ke varNana rahelaa ! eha me^ aurata hulaasa me^ bahuta kuchh maangelee ! ego geeta me^ kahala baa –
“ jaahu toraa e bhaujee horilaa hoihe^,
Tabe aaiba toraa anganaavaa !
kanThaa bhee lebo, Tikaa bhee lebo,
lebo saba sonaa ke gaahaanavaa ! “
          hala^ki e durbhaagya kaahaae ki hamanee ke samaaja me^ khaali putra janama para hee baadhaava baajelaa geet mangala holaa sohara holaa betee ke janama para naa !
          bhojapuriyaa samaaja me ego aaura prachalana baa ki jaba nayaa dulahina ke pahilaa baara beta holaa ta dulahina ken aehara se pavariya bhejala jaalaa ! u pavariyaa jaba beti ke sasuraara me pahuchele ta aapana ego Tim kaa saathe ! u loga ego gola baanaake lagelaa loga Dholaka jhaala ke saathe naach-gaana kare laa loga ! ome eka jaanaa aurata bana jaalan aa u babuaa ke maae babujee fuaa, chaachaa, chaachee, daadaa- daadee sabakaa se apanaa geeta ke madhyama se kuchha naa kuchh mangelana ! u loga larikaa ke godee me leke khuba naache la loga aa larikaa ke raama jee ghosita kara ke ghuma ghuma ke gave la loga –
“kaahaavaa me^ raama je eke janama bhayo, haree jhumaree,
Aba kaahaa^vaa me baajelaa baadhaava khelaba haree jhumaaree”
          Aa eha khushee ke mokaa para puraa ghara parivaara tolaa maahaalaa saba juta jaalaa aa larikaa ke maae babubjee aa daadee saba loga kuchh na kuchh debe karelaa !
          Ehingatee apanaa tolaa mohaalaa ke bhee aurata loga juta jaalee aa ego gola baanaa ke khuba mastee me^ jhum-jhum ke gave li aa baajaaveli aa naachelee! Ego geeta ke banagee dekhee^-
“ dhana-dhana bhaga sohaavan, lihala janamavaa nu ho,
E babuaa laala bhaele^ kulavaa ke deepaka, mahaliyaa uThe sohara ho”
          Eha tare se hamanee ke bhojapuriyaa samaaja me bhojpuree loka gitana ke maadhyama se janmotsava ke dhooma machelaa aa khushee- khushee gaa gaa ke manaavala jaalaa !



No comments:

Post a Comment